Μύρτα, οι καρποί της Μυρτιάς

ερσινιά, μερτιά, μυρσίνη, μυρτιά ή σμυρτιά {Αρχαίες ονομασίες μυρρίνη-μύρρινος (Θεόφραστος), μυρσίνη (Διοσκουρίδης), μυρτίνη (Πίνδαρος)}
οι καρποί λέγονται και μυρσινόκοκκοι
Η μυρτιά είναι είδος φυτού που ανήκει στο γένος μύρτος (Myrtus) και στην οικογένεια των Μυρτοειδών (Myrtaceae). Στο γένος Myrtus ανήκουν δύο είδη, τα Myrtus communis L. και Myrtus nivellei. Η μυρτιά είναι πυκνός θάμνος μεσαίου μεγέθους που φτάνει σε ύψος το ένα με τρία μέτρα.

Οι καρποί που παράγει είναι περίπου ένα εκατοστό και μοιάζουν με μικρές ελιές. Είναι μαύροι, σπάνια λευκοί και περιέχουν πολλά σπέρματα.
Είναι ελαφρώς στυφοί, αλλά όχι δυσάρεστα. Τρώγονται άνετα και ωμοί, με έντονη την αίσθηση της φρεσκάδας και μεθυστικό άρωμα. Θρεπτικοί και τονωτικοί, πιστεύεται από κάποιους ότι χαρίζουν μακροζωία. Συλλέγονται το φθινόπωρο και τον χειμώνα.

Δεν πρέπει να συγχέονται με τα Μύρτιλλα (δείτε το σχετικό αφιέρωμα)<, τα οποία, αν κι ως καρποί μοιάζουν κάπως εξωτερικά, ανήκουν στην οικογένεια των Βακκινίων Vaccinium, οπως τα Bilberry: Μύρτιλλο (Vaccinium Myrtillus) Cranberry: Οξύκοκκος Μύρτιλλoς) και δεν έχουν πραγματική συγγένεια με την Μυρτιά.

Στην αρχαιότητα παρασκεύαζαν με μυρτιά ένα αρωματικό κρασί, τον "μυρτινίτη οίνο", καθώς και αρωματικό λάδι (μύρτινον έλαιον). Τα μύρτα τρώγονται ωμά και γίνονται μ' αυτά εξαιρετικές μαρμελάδες. Με φύλλα μυρτιάς ή μύρτα αρωματίζονται κρέατα, λουκάνικα, κυνήγι, ψάρι, τυριά, τυρόπιτες, λικέρ, κρασιά και ξερά σύκα. Μπορούμε να ψήσουμε κρέας ή ψάρι στο φούρνο πάνω σε στρώμα από φύλλα μυρτιάς.
Οι κάτοικοι της Σαρδηνίας χρησιμοποιούν τους ώριμους καρπούς της για να παρασκευάσουν ένα εύγευστο και αρωματικό λικέρ.

Μπορούμε επίσης να το χρησιμοποιήσουμε για το υπέροχο μοβ χρώμα του. Το διατηρούμε σαν σιρόπι ή λικέρ και το χρησιμοποιούμε στα γλύκα μας.

Στη Ρόδο, μια παλιά συνταγή για αποξηραμένα σύκα θέλει εκείνα που έχουν πέσει στο έδαφος, τα λεγόμενα ασκάδια, αφού ξεραθούν, να ζεματιστούν σε νερό αρωματισμένο με μούρα μυρτιάς (μυρσινόκοκκους), φασκόμηλο, σχίνο και φύλλα δάφνης. Στη συνέχεια αποξηραίνονται πάλι.
Η Μυρτιά χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, στην παρασκευή καλλυντικών και στη φαρμακευτική. Παράγει αιθέριο έλαιο (μυρτέλαιο). Το ανθεκτικό της ξύλο χρησιμοποιείται στη λεπτοξυλουργική και τα κλαδιά της στην καλαθοπλεκτική.

Ιερό φυτό από την αρχαιότητα, συνδέθηκε με αρκετές θεότητες και κυρίως με τη θεά του Έρωτα, την Αφροδίτη. Η ωραία αυτή θεά που γεννήθηκε από τον αφρό των κυμάτων, βγαίνοντας από την θάλασσα έτρεξε να κρυφτεί πίσω από τις μυρτιές.
Σύμβολο του έρωτα και της γονιμότητας - πολλοί είναι οι μύθοι, οι λαϊκές δοξασίες αλλά κι οι αναφορές στην ποίηση και την λογοτεχνία που συνδέονται με την Μυρτιά.
Οι περίφημοι κοσμηματοποιοί της αρχαιότητας έφτιαχναν εξαιρετικά κοσμήματα σε σχήμα φύλλων και καρπών μυρτιάς. Ένα υπέροχο χρυσό στεφάνι από μυρτιά βρέθηκε στους μακεδονικούς βασιλικούς τάφους της Βεργίνας στη Βόρεια Ελλάδα.
Επίσης, οι νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων, πριν το στεφάνι κότινου (ελιάς), στεφανώνονταν με μυρτιές.

Τα φύλλα της μυρτιάς είναι γεμάτα από αδένες με αιθέριο έλαιο που δίνει και τη μυρωδιά στο φυτό. Οι αδένες αυτοί φαίνονται κόντρα στο φως σαν τρύπες. Κατά τη μυθολογία, τις τρύπες αυτές τις είχε κάνει η Φαίδρα, η σύζυγος του Θησέα, που από τη στεναχώρια της για την περιφρόνηση του πρόγονού της, Ιππόλυτου, που είχε ερωτευθεί, τρύπησε τα φύλλα της μυρτιάς πριν κρεμαστεί στα κλαδιά της.

Πηγές φωτογραφιών: Wikimedia Commons<, Stock.XCHNG<

συνταγές
Παγωτό με Μύρτα και λευκή σοκολάτα <
Το διάσημο σικελικό λικέρ από μύρτα, Mirto liqueur<