Έλληνες Ζωγράφοι από τη Συλλογή της Εθνικής Τράπεζας

έως 22 Μαρτίου.
Εθνική Πινακοθήκη

Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΑΙ Ο ΘΕΣΜΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Η τέχνη γνώρισε την πιο εκρηκτική της άνθηση στα νεότερα χρόνια στην Ιταλία, και ιδιαίτερα στη Φλωρεντία του Κουατροτσέντο (15ος αι.). Η άνθηση αυτή των γραμμάτων και των τεχνών συμπίπτει, όχι τυχαία, με την ανάπτυξη του εμπορίου, της βιοτεχνίας, της ναυτιλίας και τη δημιουργία των πρώτων μεγάλων αστικών κέντρων που πήραν τη μορφή κρατών-πόλεων, όπως στην αρχαία Ελλάδα. Κυρίως όμως η πολιτιστική αυτή έκρηξη οφείλεται στην καθιέρωση και λειτουργία των πρώτων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των πρώτων τραπεζών, που επινοούν και εφαρμόζουν μια πρώιμη τεχνολογία του κεφαλαίου, εξασφαλίζοντας έτσι μεγάλη συγκέντρωση πλούτου.
Ήδη, πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα, οι πρώτοι τραπεζίτες, τόσο στη Σιένα όσο και στη Φλωρεντία, είχαν διαγνώσει την άϋλη αλλά εξαιρετικά δραστική υπεραξία της τέχνης και την είχαν επιστρατεύσει για να εξανθρωπίσουν και να υποστηρίξουν τις υλικές επιδιώξεις τους. Στην πρώιμη αυτή φάση έμποροι και τραπεζίτες επενδύουν σε φιλανθρωπικά και θρησκευτικά έργα, αναθέτοντάς τα στους μεγαλύτερους αρχιτέκτονες, γλύπτες και ζωγράφους της εποχής. Ο Τζόττο, ο οικουμενικός καλλιτέχνης της Ιταλικής Αναγέννησης, που διέθετε και τις τρεις ιδιότητες, εκτελεί πλήθος από παραγγελίες που του αναθέτουν οι πλούσιοι τραπεζίτες στην αρχή του Τρετσέντο (14ος αι.). Οι νωπογραφίες που κοσμούν τα παρεκκλήσια των τραπεζιτών Μπάρντι και Περούτσι στη Σάντα Κρότσε της Φλωρεντίας καθώς και το Παρεκκλήσιο Σκροβένι στη Πάδουα ανήκουν σ? αυτή την κατηγορία.
Οι τέχνες και τα γράμματα θα φτάσουν στο απόγειό τους στη Φλωρεντία στον καιρό των Μεδίκων. Ο Κοσμάς των Μεδίκων, που ανέλαβε τα ηνία της εξουσίας στη Φλωρεντία το 1434, κατάφερε να διευρύνει και να εδραιώσει μια οικονομική αυτοκρατορία. Η Τράπεζα των Μεδίκων, που διαχειριζόταν τα χρήματα της Αγίας Έδρας του Βατικανού, διέθετε υποκαταστήματα σε όλη την Ευρώπη. Πρώτος ο Κοσμάς και στη συνέχεια ο γιος του Πιέρο και κυρίως ο εγγονός του Λαυρέντιος ο Μεγαλοπρεπής θα γίνουν οι μεγαλύτεροι μαικήνες των γραμμάτων και των τεχνών. Το παράδειγμά τους θα το ακολουθήσουν και πολλοί άλλοι, μεταβάλλοντας τη Φλωρεντία σε μια υψικάμινο που ευνόησε την εμφάνιση των πιο μεγάλων δημιουργών. Η Φλωρεντία μεταβλήθηκε σ? ένα καλλιτεχνικό εργοτάξιο που διατήρησε τον δημιουργικό του οίστρο ολόκληρο τον 15ο αιώνα και προίκισε την πόλη με απαράμιλλα έργα τέχνης.
Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας που ιδρύθηκε το 1841 έμελλε να αποτελέσει τον κύριο μοχλό οικονομικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης μιας καθημαγμένης και κατεστραμμένης χώρας μετά τον μακρό και αιματηρό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Η «εικόνα» της Τράπεζας όφειλε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες ενός λαού που υπέφερε από τις κακουχίες του πολέμου και τη φτώχεια αλλά δεν είχε χάσει το αίσθημα της φιλοκαλίας, όπως αποδεικνύει η σπουδή για την ίδρυση του Σχολείου των Τεχνών ήδη από τον Δεκέμβριο του 1836.

http://www.nationalgallery.gr/